Darende Toplum Sağlığı Merkezi (TSM)’de görevli doktorlar, Aile Destek Merkezindeki kursiyerlerle bir araya gelerek KOAH hakkında bilgi verdi.
TSM’de görevli Ebe Zeynep Çoban burada yaptığı konuşmada, hastalıkların gelişiminde tütün kullanımı ve tütün dumanına maruziyetin önemine dikkat çekti.
Çoban, "Gittikçe yaşlanan bir toplumuz, ortalama yaşam süresinin uzamasıyla tütün mamüllerinin kullanımına bağlı olumsuz etkileri ve hasta sayısı büyüyor. Bu nedenle, KOAH'ın ana nedeni olan tütün kullanımına dikkat çekilmeli ve tütün kullanımı bırakılmalı." dedi.
Hastalığın, sigara dışında tezek, odun, kömür gibi biyolojik yakıt etkisinde de ortaya çıkabildiğini anlatan Çoban, bu durumun daha çok kırsal kesimde yaşayan kadınlarda, tandır kullananlarda görüldüğünü vurguladı.
Çoban, kimyasal maruziyet ve hava kirliliğinin önemli bir etken olduğunu ancak en sık nedenin tütün kullanımı olduğuna dikkat çekerek, "Hastalık, nefes darlığı, çabuk yorulma, merdiven çıkamama, rampada tıkanma ile kendini göstermektedir. Hırıltılı ses de en önemli belirtisidir. Araştırmalara göre 20 yıl boyunca günde bir paket sigara içenlerde ya da 10 yıl süresince günde 2 paket sigara içenlerde KOAH'a yakalanma riski artıyor. Bunun yanı sıra pasif içicilikte de eğer 5 yıl süresince haftada 40 saat sigara dumanına maruziyette KOAH riski artıyor." diye konuştu.
"Tedavinin ilk basamağı sigarayı bırakmaktır"
Ebe Zeynep Çoban, tedavinin ilk basamağının hastanın sigarayı bırakması olduğunu vurgulayarak, "Hava yollarını genişletici, nefes yoluyla kullanılan son yıllarda çok çeşitlilik kazanan bir grup ilaç mevcut. Bu hastaların bazen oksijen düzeyleri çok düştüğü ve CO2 değerleri de yükseldiği için hastaneye yatarak tedavileri gerekebilir. Kişinin hastalığının özelliğine göre tedavi seçilir." bilgisini verdi.
Akciğerde çok büyük hava kisti olması halinde cerrahinin söz konusu olabildiğini anlatan Çoban, son olarak şunları kaydetti:
"Bazen de cerrahi müdahale olmadan tedaviler yapılabilir. Bu tedaviler için hasta seçiminin uygun yapılması gerekir. Belirli şartları vardır. Çok etkili tedaviler gibi bazen 'Cerrahi müdahale ile KOAH'ı düzeldi' gibi haberler doğru değildir. Belli hastalarda hastanın yaşam kalitesini artırmak için seçilebilir. İleri KOAH hastalarında akciğer transplantasyonu da düşünülebilir ve transplant merkezlerine yönlendirilmelidir."
15 KASIM 2023 DÜNYA KOAH GÜNÜ BASIN BİLDİRİSİ
KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı), akciğer dokusunun uzun süreli hasarının yol açtığı hava yolu daralması neticesinde gelişen; öksürük, balgam ve ilerleyici nefes darlığı ile karakterize; yaygın, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir akciğer hastalığıdır.
Hastalık hakkında yapılan büyük çaplı araştırmalara göre, dünyada KOAH sıklığı yüzde 10,3 olup her yıl yaklaşık 3 milyon kişi KOAH nedeniyle yaşamını yitirmektedir.
Ülkemizde, 2017 yılında yapılan “Türkiye Hane Halkı Sağlık Araştırması: Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Risk Faktörleri Prevalansı” çalışmasında 15 yaş ve üstü yetişkinlerin yüzde 3,6’sının şimdiye kadar bir doktor tarafından KOAH tanısı aldığı tespit edilmiştir. TÜİK tarafından yayımlanan 2022 yılı verileri ise solunum sistemi hastalıklarının, %13,5 ile ölüm nedenleri arasında üçüncü sırada yer aldığını, bu ölümlerinin yüzde 4’ünün KOAH nedeniyle gerçekleştiğini ortaya koymaktadır.
Tüm dünyada KOAH gelişimine neden olan en önemli risk faktörü tütün kullanımı ve her türlü tütün dumanına (sigara, nargile, puro, elektronik sigara, ısıtılmış tütün ürünleri gibi) maruz kalmadır. Hastaların %90’ndan fazlasında tütün ve tütün ürünleri temel nedendir. Bunun yanında; odun, kömür, petrol, gaz gibi fosil yakıtlarla tezek gibi biyokütle yakıtlarının dumanına maruz kalma ve hava kirliliği gibi solunum yolu irritanları da önemli risk faktörleri arasında yer almaktadır.
KOAH'ın tanısı, sağlık kurumlarında basit ağrısız bir test olan “nefes ölçüm testi” ile kolayca konulabilir. Teşhis, solunum fonksiyon testleri kullanılarak hava akımında azalmaya yol açan tıkanıklığın belirlenmesi yoluyla doğrulanabilir.
Öncelikli olarak belirtmek gerekir ki KOAH’ta akciğer fonksiyonlarındaki hızlı bozulmayı yavaşlattığı ispatlanan tek girişim sigaranın bırakılmasıdır. Hastalığı tedavi etmenin temel amaçları arasında hastalığın bulgularını hafifletmek, solunum yollarındaki hasarı azaltmak ve akciğerlerin oksijenlenmesini düzeltmek yer almaktadır.
Bu bağlamda, hastanın;
- Hastalık hakkında bilgilendirilmesi ve tedaviye katılım sağlaması için cesaretlendirilmesi,
- Hastalığın seyrini kötüleştiren alevlenmelerden ve zatürreden korunması için grip ve zatürre aşılarını yaptırması,
- Aktif yaşam biçimini benimsemesi,
- Tütün ve tütün ürünlerini bırakması için desteklenmesi,
- Nefes açıcı etkisi olan, “inhaler” olarak adlandırılan ve solunum yolu ile uygulanan ilaçları düzgün ve düzenli kullanması,
oldukça önemlidir.
Bu noktada Bakanlığımız; “Türkiye Kronik Hava Yolu Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı” ve birinci basamakta çalışan hekimlere yönelik “Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığını Değerlendirme ve İzlem Kılavuzunu” hazırlayarak kronik hava yolu hastalıklarının önlenmesi ve kontrolüne yönelik önemli adımlar atmıştır.
Yaygınlığı ve etkisi nedeniyle bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilen hastalıkla mücadelede toplum farkındalığının artırılması kritik bir aşama olup “15 Kasım Dünya KOAH Günü” bu misyona hizmet etmektedir. Bu doğrultuda 2023 yılının teması “Nefes Almak Hayattır, Erkenden Harekete Geçin” olarak belirlenmiş yaşam boyu akciğer sağlığının öneminin vurgulanması amaçlanmıştır.
Biz de akciğerlerinizi sağlıklı tutabilmeniz ve sağlıklı nefes alabilmeniz için;
- Tütün ve tütün ürünlerini kullanmamanızı,
- Soluduğunuz ortamın havasını temiz tutmanızı,
- Düzenli ve dengeli beslenmenizi,
- Düzenli egzersiz yapmanızı,
- Yaş grubunuza uygun aşılarınızı yaptırmanızı,
- Sağlığınız için geç kalmadan doktorunuza başvurmanızı,
tavsiye ediyor, katkılarınız ve desteğiniz için teşekkür ediyoruz.
#NefesAlmakHayattır!
#HayatSizdenUzaklaşmasın!
