İlçemiz yakınlarında 118 yıl önce bulunan ve Hitit dönemine ait olduğu belirlenen İspekçir Steli, üzerindeki figür ve Luvi hiyeroglif yazılarla Anadolu’nun kadim tarihine ışık tutuyor.
Yaklaşık 2 metre yüksekliğindeki anıtsal eser, günümüzde Sivas Arkeoloji Müzesi’nde ziyaretçilerini ağırlıyor.
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bora Uysal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, stelinin Darende ile Malatya arasında yer alan Tohma Çayı’nın kuzey kıyısındaki İspekçir köyü yakınlarında bulunduğunu ve adını da bu bölgeden aldığını belirtti.
"Üç yüzeyinde figür ve hiyeroglif yazılar bulunuyor"
Uysal, kübik yapıda dikdörtgen prizma formundaki stelinin, yerel halk tarafından tesadüfen bulunduğunu aktararak, "Eserin üç yüzeyinde figürler ve yazıtlar, bir yüzünde ise düz bir zemin yer alıyor. Üzerindeki yazılar, Luvi hiyeroglifleriyle yazılmış ve bu yazılar figürleri destekler nitelikte,” dedi.
Stelde, Karkamış Krallığı’na bağlı yöneticilere ait bilgilerin yer aldığını kaydeden Uysal, stel üzerinde yer alan figürlerin kimliklerine dair şu bilgileri verdi:
“Figürlerden biri, Karkamış kralı Kuzi Teşub’un torunu olan 2. Arnuvantis’e ait. Diğer figürler ise onun dedesi 1. Arnuvantis ile onun eşi. Yazıtlarda 2. Arnuvantis’in bu steliyi, atalarının tanrısal huzurunda elindeki kaptan yere sıvı dökerken betimleyen bir sahneyle yaptırdığı anlatılıyor."
"Hitit geleneğini sürdüren küçük krallıklardan biri"
Uysal, Hitit İmparatorluğu’nun MÖ 1200’lü yıllarda yıkılmasının ardından Anadolu’nun güneyi ile Suriye’nin kuzeyinde çeşitli şehir krallıklarının kurulduğunu ifade ederek, bu devletlerin Hitit kraliyet ailesi geleneğini sürdürdüğünü vurguladı.
“Malatya ve çevresi o dönemde Karkamış Krallığı’nın toprakları içindeydi. Karkamış yöneticileri, bölgelere küçük krallar atıyordu. 2. Arnuvantis de bu kapsamda Malatya’ya gönderilmişti,” diye konuştu.
Stelde, dört kuşaktan oluşan bir kraliyet soyunun izlerinin bulunduğuna işaret eden Uysal, “Burada bahsedilen kişiler, Hitit kültürünün Anadolu’daki son temsilcileridir. Ölen kraliyet üyelerinin tanrılaştırılması, Hitit inancının önemli bir unsurudur,” değerlendirmesinde bulundu.
3 bin yıllık tanıklık
Prof. Dr. Uysal, yaklaşık 3 bin yıl öncesine tarihlenen İspekçir Steli’nin hem yazı hem de görsel anlatımıyla Hitit sonrası Geç Tunç Çağı'ndan Demir Çağı’na geçiş dönemini anlamada büyük önem taşıdığını belirterek, "Bu eser sadece bir anıt değil, aynı zamanda Hitit sonrası siyasi yapı, inanç sistemi ve sanat anlayışı hakkında da önemli ipuçları sunuyor," dedi.
Stel, günümüzde Sivas Arkeoloji Müzesi'nde koruma altında sergileniyor ve tarih meraklılarının ilgisini çekmeye devam ediyor.
