Osmanlıdan günümüze uzanan gül kokusu

3 bin civarında gül bahçesi bulunan Taif´de, geleneksel yöntemlerle 200 yıldır üretim yapan bölgenin en eski üreticisi Gadhi Ailesi, gül yetiştiriciliği ve gülyağı üretiminin zorlu yolculuğunu hemşehrilerimize anlattı.

Tarihi işletmenin kapılarını hemşehrilerimize açan Gadhi ailesinin reisi Hassan Muhammed Gadhi,  işletme hakkında bilgiler vererek, Arap yarımadasında Mekke Emirliğine bağlı Taif´in stratejik ve jeopolitik konumuyla yüksek rakımlı yerleşim yerlerinden biri olduğunu söyledi.

Gül üretimine ilişkin bilgiler veren Muhammed Gadhi, ?Aralık ayında diktiğimiz Taif gülü, iklimin daha da sertleştiği ve şiddetlendiği ocak ayının ortasında gübreleme ve sulama işlemine tabi tutulur. Akabinde budama işleminden sonra gül ağaçlarının çiçeğe durmasını sabırla bekleriz. Taif gülü kendi içinde iki farklı türü barındırır. Bunlar 1- Verdül Kani 2- Verdül Fatih her iki gülde Taif Gülü adında meşhur olmuşlardır. Taif gülü baharın habercisi olan Mart ayının sonu, Nisan ayının başı itibari ile gonca vermeye başlar. Hasat mevsimi de dediğimiz 45 gün boyunca devam etmektedir. Hasat mevsimi boyunca günlük yaklaşık 70.000 gonca toplanmaktır.? dedi.

Gülü, gülle tartarak değer biçildiğine aktaran Gadhi, ?Gül bahçelerimizde yetiştirdiğimiz goncalar, sabah namazından sonra güneşin ilk ışıklarıyla birlikte çiftçiler tarafından bin bir zahmetle sepetlere derilir. İlerleyen saatlerde güneşin yükselmesiyle baş gösteren yakıcı sıcağa karşı toplanan güllerin etkilenmemesi için güller, daha önceden ıslatılmış telis kanaviçe (jüt) çuvallara doldurulur. Öğleye doğru fabrikalara getirilen çuvallar, özel bir ölçekte (Mekanik eşit kollu iki kefeli terazinin bir kefesine 2.000 adet gonca koyularak oluşturulan özel bir ölçektir) değerlemeye tabi tutularak sicil defterlerine kaydedilir.? diye konuştu.

Gadhi, bir damacana gül suyu elde etmek için yaklaşık 13.000 bin gonca güle ihtiyaç duyulduğunu anlatarak şunları kaydetti: ?İşletmemize gelen güller, bekletilmeksizin geleneksel usulde hazırlanan fırınlarda her bir bakır kazana 12.000 adet gonca ve üzerine 40 litre su ile Taif Gül yağı aromasına katma değer sağlayan etken maddeler (1- Ma´al Arus diğer adıyla gelin suyu yaklaşık %80, Sayir %20 veya Senu %50) den belli oranlarda ve de keyfiyetle ilave edilir. Kazanların sızdırmazlık ve hava almaması sağlanarak yaklaşık 7 saat ısıtılır. Suyun kaynamasıyla fırında özel çekilmiş tesisat marifetiyle soğuk su sisteme verilir, alçak ve yüksek basınç farklarından istifade edilerek tenceredeki birleşim buharlaştırılarak damıtma işlemi uygulanır. Zamanla ve sabırla damacanalar gülsuyu ile doldurulur.  Gülsuyu ile dolan damacanaların üzerinde biriken çok az miktardaki gülyağları özel şırınga ile alınarak şişelere doldurulur. Bir damacana gül suyu elde etmek için yaklaşık 13.000 gonca güle ihtiyaç vardır.? 

 Yaklaşık 200 yıllık geçmişe ve birikime sahip Gadhi Ailesi´nin,  nesiller boyu devam eden gül yetiştiriciliği ve gülyağı üretimi üst kuşaklardan devredilen tecrübeyle halen aynı kalite ve eşsiz aroması ile usta ellerde hayat bulmaya devam ettirdiğini ifade eden Muhammed Gadhi, ?Gadhi Ailesi çok köklü bir aile olmakla birlikte, Osmanlı döneminde önemli vazifeler yerine getirmişlerdir. Özellikle büyük dedelerim uzun yıllar Taif Kadısı olarak Osmanlı tebaasına adaletle muamele etmeye gayret etmiştir. Ailemiz ?Gadhi? ismini de bu mukaddes vazifenin tezahürü olarak halen taşımaya devam etmektedir.? dedi.

Hassan Muhammed Gadhi son olarak şunları ifade etti:

?Osmanlı döneminde Taif Gülünden elde edilen gül yağları ve esanslar hünerli ellerde çok kıymetli birer cevhere dönüşerek payitahta gönderilir Topkapı Sarayı´nda padişaha, valide ve Haseki Sultanlara ve padişahın misafirlerine hediye edilirdi. Taif Gülünü meşhur yapan diğer gelenek ise içerisinde Taif Gülünün de kullanıldığı Gasil Kabe hizmetidir. Her yıl Ramazan ayından önce hicri 15 Şaban´da ve Hac Mevsiminde önce 7 Zilhicce´de Medine-i Münevvere ve Taif´ten gönderilen gül yağı/suyu ve zemzem ile yıkanan Kabe, Ud Kembudi ve Amber ile tütsülenerek ?Gasil Kabe? hizmeti düzenli olarak gerçekleştirilmektedir.?

Hemşehrilerimiz, Azdemir ve Aysabar da göstermiş olduğu ilgi ve alakadan dolayı Hassan Muhammed Gadhi´ye teşekkür ederek, ülkemizde ve ilçemizde yapmış olduğu hizmetler ile gönüllerde taht kuran Hulusi Efendi Vakfı´nın basılı eserlerden hediye etti.