Malatya Büyükşehir Belediyesi ve İnönü Üniversitesi işbirliğinde uluslararası katılımlı ?Geçmişten Günümüze Malatyalı İlim ve Fikir İnsanları Sempozyumu´nda? idim. 07 Temmuz 2017´de bildiri özetlerinin teslimiyle başlayan süreçte hazırlanan 85 tebliğin 64 bildirisi, 17?19 Kasım tarihleri arasında Turgut Özal Kongre Merkezi´ndeki dört ayrı salonda, iki gün boyunca başarılı gecen sunumlarla tamamlandı. Katıldığım oturumlardan istifade ettim. Bizim olan birçok değerden bîhabermişiz. Faydalı bir çalışmaydı. Tebliğ duyurusunda olduğu gibi açılış konuşmalarında da çok iddialı bir tanımlama vardı. Malatya; ilim insanı, fikir insanı. Sanat insanı yetiştirme merkezi olarak takdim edildi. Onlarca isimler sıralandı. Hayatları, felsefeleri, topluma olan yansımaları anlatıldı. Bu ilim insanlarının ?malâtî? vasıflarını hiç kaybetmedikleri söylendi, ama bugün onlar gibi düşünenler, yaşayanlar hani neredeler. Malatya´nın neresindeler, gönül iklimimizin hangi köşesindeler? Bu çalışma tanıma, anlama, anlatmak için başlangıç olur umarım.
Programda öncelikle Darende´mizi aradı gözlerim. Bulduklarım, bulamadıklarım vardı. Yurt dışında yurt içinde, Türkiye´nin onlarca büyük şehrinde, sempozyumlarla, panellerde anlatılan Somuncu Baba, Hulusi Efendi; Geçmişten Günümüze Malatyalı İlim ve Fikir İnsanları Sempozyumu´nda birer tebliğ ile geçiştirilmiş gibiydi. Tebliğler Osman Hulusi Efendi´nin hayatı, kişiliği ve din anlayışı, Somuncu Baba´nın hayatı etkileri, ilmi şahsiyeti, insana verdiği değer, İstiklâl savasında büyük yararlılıklar göstermiş aydın bir din adamı müftü Mehmet Taha Buyurgan, Osmanlı döneminde eser veren Darendeli astronomi bilginleri, İlhan Darendelioğlu´nun hayatı, kişiliği ve eserleri, Müzikolog Doç. Dr. Mehmet Nazmi Özlap sempozyumda tebliğ olarak sunulan Darendelilerdi.
Oysa bir oturumda yedi farklı tebliğ ile Niyazi Mısri anlatıldı. Arapgirli Hüseyin Avni Efendi için beş ayrı tebliğ bir salonda sunuldu. Bunları şunun için yazdım, yazıyorum, sahiplenmek gerek,. Somuncu Baba, Hulusi Efendi, Abdurrahman Erzincani, Tacettin-i Veli, Abdurrahman Gazi( Medişeyh), Hasan Gazi gibi Darende´de yetişmiş daha nice alimleri tanıtmak, anlatmak yalnız Osman Hulusi Efendi Vakfı´nın görevi değil ki. Örneğiyle az sözle çok şey anlatsın. Arapgirli altı önemli şahsiyetin anlatıldığı oturumlara Arapgir Belediye Başkanı Haluk Cömertoğlu da katılarak Arapgirli bilim, sanat ve fikir adamlarının sempozyumda anılmalarından dolayı sempozyumu organize eden Büyükşehir Belediyesi ve İnönü Üniversitesi ile sunum yapan akademisyenlere teşekkür etti. Arapgir´in koleksiyon ürünü olan reyhan setini hediye etti. Kısacası sahiplendi, sempozyumda tebliğ sunan akademisyenler için hazırlanan çantaya baktım; içerisinde Malatya tanıtım kitapçığı, Malatya Belediyesi´nce 200 sayfaya yakın bir kalınlıkta hazırlanmış Sait Çekmeğil ve Topal Sait Hoca kitapları ve hatırlatma not defteri vardı. Gönlüm Osman Hulusi Efendi´nin Divanı Hulusi Darendev-i adlı edebi eserini o tanıtım çantasında görmek istedi. Burada suçlu aramıyorum ama Darende olarak bu büyük uluslararası bir sempozyumun içerisinde olamadık. Darende´de İnönü Üniversitesi´nin etkin bir meslek yüksekokulu var. Böyle bir etkinliği Darende Kaymakamlığı, Darende Belediye´si Sivil Toplum Örgütleri´yle hatta Darendeli akademisyenlerle paylaşabilir. Onların katılımlarını sağlayabilirdi. Bu yaşadığımız, akademik çevrelerle olan diyalog eksikliğimizin bir göstergesi olarak kabul edilmelidir, bu iletişim noksanlığımız acı bir gerçektir.
Artık tebliğler kısa bibliyografya içerikli olmamalı. Esas olan insanlığa etkileri araştırılmalı, incelenmeli, nesillere aktarılmalıdır. Çağ açıp çağ kapayan Fatih Sultan Mehmet Han´ın hocası Akşemseddin´i yetiştiren, bir Müderris Numan´ı Hacı Bayram yapan Somuncu Baba´yı, Bursa Ulu Camii´nde okuduğu hutbeden sonra padişah divanında ağırlanacak kadar artan şöhreti terk eden Somuncu Baba´yı, Osmanlı´nın yaşadığı fetret devrideki Türk İslam Anadolu Birliği´nin kurulmasındaki Somuncu Babayı, Abdurrahman-ı Erzincanıyi. Son yüzyılın en önemli divan şairi, mutasavvıf Osman Hulusi Efendi´nin bu günkü insanlığa örnek teşkil edecek sosyolojik yaşamını araştırıp anlatmak gereklidir. Bu büyüklerin hayatları ve eserleri yüzlerce başlıkta çalışılıp insanlığa aktarılacak mücevherat yığınlarıdır.
