Aydın Bolak, eski mebus, TRT de zaman zaman fikir ve değerlendirmelerinden faydalanılan, dünyayı farklı gözleyen, bir siyasetçi, Türk Petrol’ün sahibi işveren. Hüseyin Bayraktar iş adamı, Yanılmıyorsam 1992, Somuncu Baba Hulûsi Efendi Sempozyumuydu. Dinleyici olarak katılmışlardı. Sempozyum sonrası Zaviye’de Tohma’nın serinliğinde, güzelliklerin bütünleştiği çay sohbetinde Hüseyin Bayraktar’ın Tohma’yı seyrederken, endişeyle cevap aradığı sorusunu, hiç unutmam “Bu su temiz mi, kanalizasyon karışımı var mı?” diyordu. Uzun yorumlar sonrasında, Aydın bey; Darende’nin birinci öncelikli sorunu Tohma suyu Tohma’nın temiz akması, iyi korunması ve daha fazla yararlanılması tavsiyesinde bulunuyordu. Aradan 20 yıl geçti. Geçte olsa Darende’de kalkınmanın temel kaynaklarından birinin Tohma olduğu daha belirginleşti, kabul gördü, konuşulur oldu, çözümler arandı. Bugün Darende’de kanalizasyon projelendirildi ve uygulandı, Darende çıkışındaki Uluveren’e kadar Tohma temiz akmakta, arıtma ihalesi de tamam sayılır. Tohma ıslah çalışması başladı. Bu noktada Sayın Belediye Başkanına ve emeği geçenlere teşekkür etmek ve destek vermek gerekir. Bu proje basit bir çalışma gibi düşünülmemeli fonksiyonel değeri bilinmeli. Bu çalışma Tohma’dan beslenen bütün yaşam alanlarının, orada yaşayanların değişim projesi olabilir ve olacaktır da.
Bu proje ile Köprügözü’nden başlayarak Nadir Köprüsü’ne kadar 4 kilometrelik bir mesafede her iki tarafından taş duvarla örülecek, Tohma, kışta baharda buradan daha kontrollü akacak. Belediye Başkanı Sayın İsa Özkan’ın açıklamalarında söylediği gibi Tohma boyunun ışıklandırılması, yürüyüş yolları pergolaların, yapılacak olması başka bir boyut önemli bir güzellik. Tohma boyunda bir sahil kültürü oluşacak, çay ocakları, restoranlar, kendin pişir et mangal yerleri, şehre bir canlılık gelecek buralar gelenlerin, geçenlerin uğrak yeri olacaktır. Tatil planlamalarına ‘dururuz, dinleniriz, konaklarız’ diye Darende yazılacak. Hafta sonu Malatya’dan Sivas’tan Elazığ’dan yüzlerce insan gelecek, Bence bu proje çok boyutlu. Farklı bir kapı aralığı, buradan umarım gireriz. Projeyi hayal edenlerin, düşünenlerin uygulayanların emeğine sağlık olsun.
Bunlar çok güzel gelişmeler birde kendimizi anlata bilsek, güzelliklerimizi tanıta bilsek, gerekirse tanıtıma para harcaya bilsek, o zaman gelenler için daha farkı bir gayretimiz beklentimiz olur. Bunun gereği olarak ta çabamız artar. Örnek mi. Sıcak havalarda şehirlerin billboardlarında bot’ta durmaya çalışan gençlerin su zerreleri arasında çekilmiş resimleri üzerine yazılmış, kocaman bir slogan “Tohma’da rafting bir ayrıcalıktır” olabilir.
Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından Tohma Çayı’nın ıslah çalışmaları kapsamında öncelikli olarak yan derelerin düzenlendiğini söyleyen yetkili arkadaşın açıklamalarında, derelerin ıslahında diğer kurumlarla yapılan ve yapılacak olan işbirliğinin de belirtilmesi gerekliydi diye düşünüyorum. Dik yamaçlı Heyik Dağı’ndan gelebilecek sel sularının önlenmesi amacıyla yapılan ıslah çalışmalarında ağaçlandırmanın önemi ve bu noktada katkı yapan Kaymakamlık, Belediye ve Hulûsi Efendi Vakfı’nı unutulmamalıydı. Erozyonla mücadele Tohma yatağı ıslahı için Darende’de yapılan ağaçlandırma çalışmalarında ‘tür seçimi’ tekrar gözden geçirilmeli. Çam dayatmasından kurtulup, bölgedeki doğal bitki örtüsüne uygun meşe, akasya, dişbudak değerlendirilmelidir.
Tohma Darende’de temiz akmaya başladı. Umarım Tohma, Medik, Karakaya Barajına, Basra Körfezine kadar temiz akar. Bütün canlılara hayat verir…
