Okul yılları hayatın en güzel anılarını saklar. Mezuniyet Albümleri aslında birer hatıra müzesidir. İnsan ne zaman bir eski okul arkadaşına rastlasa o günlerin anılarında bir yolculuk yapar. Bu tarihî yolculuktan herkes büyük zevk alır. Ne zaman albümleri karıştıracak olsak albümün bir köşesine sıkışmış okul yıllarındaki küçük fotoğraflardan büyük hatıralar karşımıza çıkar. Bir yığın hatıralar geçer gözümüzün önünden. Birçok kareler dizilir, film şeridi gibi karşımıza. Okul yıllarında çekilen toplu fotoğraflara bakıldığında nice dost gönüllülerin bu fani dünyada bıraktığı tatlı hatıralar gelir aklımıza…
“Darende Cumhuriyet İlkokulu Mezuniyet Albümü 1921-
Aslında bu çalışmanın başlangıç noktası 1990 yıllarına dayanır. Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi’nin vefatından sonra kendisiyle ilgili arşiv kayıtlarının araştırılmaya başlanmasıyla, Cumhuriyet İlkokulu mezuniyet kayıtlarının bir nüshası alınmıştı. O zaman ilkokul yıllarındaki resimleri de bu vesile ile elde edilmişti. Ardan yıllar geçti, bu kayıtların bazılarının tavan arasındaki defterlerde kaybolmasına gönlü razı olamayan Okul Müdürü Osman Nuri Aytekin çok gayret sarfetti.
Hulûsi Efendi (k.s)’nin hatırasına vefa kitabı
Bu işi ancak vakıf yapabilirdi. Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi’nin öğrenim görmüş olduğu okula bir vefa örneği, tarihe bir kayıt düşme adına mezuniyet albümü çalışmalarının yapılmasını H. Hamidettin Ateş Efendi başlattı.
Cumhuriyetin ilanına kadar Mahalle Mektebi, İptida-i Umumi ve İlk Tedrisat Numune Mektebi adı ile eğitim-öğretim yapılan, 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyetin ilanı ile birlikte Cumhuriyet İlk Mektebi adını alan okulumuzun, harf inkılâbından ve Cumhuriyetten önceki dönemlerdeki kayıtları Osmanlıcaydı.
Öncelikle Osmanlıca defterden 100 mezun öğrencimizin adı, soyadı, ailesinin şöhreti, babasının adı, mezuniyet derecesi, derslerinin notu ve doğum tarihiyle ilgili bilgiler transkribe edilerek günümüz alfabesine aktarıldı. Sonra da kitapta bulunan toplam 691 kişinin kayıtları ve defterde bulunan 550 kişinin fotoğrafları Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi Vakfı maharetiyle tek tek bilgisayara aktarıldı. Resimler üzerinde gerekli düzeltmeler yapıldı.
Gözlerinde zekânın parlaklığı fark edilen Darendeliler
Bugün kıymetli Darendeli hemşerilerimize bir kültür hizmeti olarak vakfımızın sunduğu bu müstesna eserin takdimini, kitabın hazırlık safhalarını titizlikle yöneten Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi Vakfı Mütevelli Heyet Başkanı H. Hamidettin Ateş Efendi kaleme aldı. Takdimden bazı bölümleri öncelikle sizlerle paylaşmak istiyorum:
“Gözlerinde zekânın parlaklığı fark edilen binlerce Darende insanının, iyi yetişmiş, parlak beyinlere sahip olduğunu görüyoruz. Bunların birbirini tanıması, birbirlerini anlaması ve güvenmesi en büyük gönül birlikteliğidir.
Özellikle Darende insanının beyin gücünü, bu büyük kudreti heder etmeden, parçalatmadan, iyi gayelere yönelik kullanması bizleri için bir başarı ve iftihar tablosudur. Yeni bürokratlar, genç müteşebbisler olarak milletimize ve memleketimize önemli hizmetlerde bulanmaları hepimizin gayesidir. Beyinleri pırıl pırıl, işinde en başarılı olabilme azim ve gayreti içinde olan, geleceğe ümit bahşeden gençler bizleri sevindirmektedir.
Mübârek Anadolu’nun bu güzel köşesi olan Darende; üzerine düşman ayağı basmamış bir diyardır. Ülke savunması için binlerce evladını şehid veren, veliler ve erenler yurdu Darende, aynı zamanda başarılı, atik, girişimci insanların yetiştiği önemli bir kültür ve eğitim merkezidir.
Osmanlı dönemindi sekiz medresesinden ayrı ayrı yetişen âlimler, değişik coğrafyalara ilim yaymış, bilgi meşalesi olarak etrafı aydınlatmışlardır.
Bugün ticari sahada şöhret sahibi binlerce insanımız var. Sahalarında şöhret sahibi doktor, ekonomist, hukukçu birçok beyinlerimiz var.
Darendeliler olarak bizim insanımız köklerini iyi bilir. Millî ve mânevî bilgilerle donanmış bir neslin evlatları olarak, ahlâkî kurallara uymayı fazilet addeder, kendi nefsini başka insanlara faydalı olabilmek için fedâ etmesinin İslâm’ın bir temel emri olduğunu anlatan velilerin torunları olarak, fedâkarlığı ve hizmeti iyi bilir.
…
Elinizdeki albüm kitap 1921-1951 yılları arasında Darende Cumhuriyet İlkokulu’nda eğitim-öğretim görmüş Darendeli hemşerilerimizin okul kayıtlarını içermektedir. İsimleri bu albümde kayıtlı olan yüzlerce insanımız bugün ardamızda yaşamamaktadır, ahirete göçmüşlerdir. Bu vesile ile rahmet-i rahmana kavuşanlara Yüce Yaratıcıdan mağfiret diliyor, sağ olanlara hayırlı ömürler temenni ediyorum.
Hatıralarıyla Cumhuriyet İlkokulu’nun ve geçmişte yaşayan insanlarımızın unutulmaması, yeniden hatırlanması, evlatları, torunları tarafından tanınması ve bilinmesi için bu eser çok önemli ve değerlidir.
Her Darendeli bu eserin bir sayfasında kendi büyüklerini ismini, resmini bilgilerini gördükçe, geçmişle olman bağını tazeleyecek, Darende’ye olan muhabbet ve yakınlığı daha da artacaktır.
Bu vesileyle bütün hemşerilerimin yetişmiş, bilgili, donanımlı ve doğduğu topraklara hizmeti kendine hak düstur kabul eden, yararlı kimseler olması temenni eder, kalbi muhabbetlerimle salamlarım.”
H. Hamidettin ATEŞ
Mütevelli Heyet Başkanı
Darende Cumhuriyet İlkokulu hakkında
Darende Cumhuriyet İlkokulu hakkında Osman Nuri Aytekin’in hazırlamış olduğu ve kitapta yer alan bilgilerden bir demet vermekte de fayda görüyorum:
“Cumhuriyet İlköğretim Okulunun ilk binası, bu günkü yeni binanın karşısındaki eski binanın olduğu ve Tandır Tepe adı ile bilinen tepeye inşa edilmiştir. Buradaki ilk bina iki odadan oluşmuş olup, odanın biri mescit diğeri ise mahalle mektebi olarak kullanılıyormuş.
İlçemizde ikamet eden Ermeni azınlık, bu günkü Heyiketeği Mahallesinde, dağın eteğinde hâkim bir tepe üzerine oldukça güzel bir mimari tarz da kilise ve yanına da zarif bir okul yapmışlar. O günlerde ilçemiz, Sivas ilinin bir kazasıdır. Sivas valisi ziyaret ve teftiş maksadıyla Darende’ye gelir. İlçe Kaymakamı Süleyman Sırrı İçöz Bey ve Darende’mizin ileri gelenleri Vali Bey’e Ermenilerin yaptığı kilise ve okulu göstererek, “Bizim de daha güzel bir okulumuz olsun” talebini iletirler. Tam karşıdaki Tandır Tepeyi göstererek, oranın uygun olduğu görüşünü Vali Bey’e sunarlar. Sivas Valisi Muammer Bey belirtilen tepeyi gezerek oldukça uygun bir alan olduğuna kara verir. İlk iş olarak eski mahalle mektebi ve tek odalı olan mescit yıkılır ve Cumhuriyet İlkokulunun temel inşaatına başlanılır. İnşaata başlanmasının kesin tarihi bilinmemektedir.
İnşaat hızla ilerlemiş ve pencere seviyesine gelmiş iken Nami Ocakçıoğlu’na göre Balkan Savaşlarının çıkmasıyla, emekli öğretmen Muhittin Bey’e göre ise 1. Dünya Savaşının çıkmasıyla inşaat yarım kalmak zorunda bırakılmıştır.
1919 yılında yarım kalan okul binasının devamı için inşaata başlanmıştır. Bu girişime “Kürt Kaymakam” kabıyla anılan ilçemizin aslen Hisarcık Köyünden olan Darende Kaymakamı ve Nami Ocakçıoğlu önderlik yapmışlardır. Bu arada 1914-1919 yılları arasında Nami Ocakçıoğlu okulun inşaatının yarım kaldığı tarihlerde evinin okul olarak kullanılmasına izin vermiş ve öğretmenliğini de bizzat kendisi üstlenmiştir.
İnşaatın tamamlanması çabalarına Darendeli hemşerilerimiz, öğrenciler ve Samsun tarafından gelen Rum kökenli vatandaşlarımız usta ve amele olarak çalışarak büyük destek ve emek vermişlerdir. Bir kısım malzemeler eski şehirde ki Ulu Camiden temin edilmiştir.
Okul binası, pencere seviyesine kadar taş malzeme ile devamında ise kerpiç malzeme kullanılarak tamamlanmıştır. Üç odalı, düz damlı, çamur sıvalı olarak 1920 yılında tamamlanmıştır. Nami Ocakçıoğlu ise okulumuzun ilk müdürü olarak görevlendirilmiştir. “Numune Mektebi” adı ile eğitim-öğretime açılmıştır.”
Albüm Kitaptaki aile isimleri/şöhretler
Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi Vakfı Nasihat Yayınları arasında neşredilen albüm kitabın ilk bölümünde soyadı kanunundan önceki öğrencilerin aile lakapları da geçmektedir: Şöyle birlikte bakılım kimler var imiş? Bu vesile ile bu listede geçen aile büyüklerinin hepsi rahmet-i rahmana kavuşmuş oldukları için cümlesini Fatiha ile analım. Zaman zaman kitabın sayfalarını çevirdikçe baba, anne, dede ve diğer aile yakınlarını hatırlamak, hayırla anmak için temin edip okuyalım, okutalım.
Haberin Fotoğrafları için tıklayın
Şeyhzâdeoğlu Hasan Feyzi Efendi
Dülgeroğlu Abdurrahman
Çalıkoğlu Veysel
Aşıroğullarından Mehmet Efendi
Süllüoğullarından Mustafa
Benli Hacı Oğlu Osman Efendi
Kıhdırzâde Mustafa Efendi
Ocakçızâde Mehmet Sadık Efendi
Gerimterlizâde Ali Ağa
Çollu Hacı Oğlu Hafız Osman Ağa
Çalıkzâde Hacı Mustafa Efendi
Tüccaroğlu Hacı Ahmet Efendi
Kocamemik Oğullarından Mehmet
Tütüncüoğullarından Muhyiddin Efendi
Ocakçızâde Ali Efedi
Emir Ahmetzâde Muallim İsmail Efendi
Keleş Ali Oğullarından Ali
Urupluoğlu Mehmet
İsa Beyzâde Seydi Efendi
Hacı Ali Baba Oğlu Mehmet Ali
Ayanzâde Sakıp Bey
Delikurtoğlu Ali Rıza Efendi
Hacı Ebubekirzâde Mevlüt Efendi
Kihtırzâde Tevfik Efendi
Zalzâde Müteveffa Hacı Bekir Efendi
Ruhi Oğlu Süleyman Çavuş
Bayraktaroğlu Sofu Mehmet
Hacı Bekir Efendizâde Bekir Efendi
Bedik Fakı Oğlu Mevlüt Ağa
Ayvalıoğullarından Hacı Osman Efendi
Hatipzâde Nasrullah Efendi
Zaloğullarından Ahmet Efendi
Mamış Bekirzâde Hüseyin Bey
Tüccar Mustafazâde Abdullah Dalkılıç Efendi
Hacı Dervişzâde İsmail Efendi
Şekerzâde Bekir Efendi
Hatipoğlu Derviş Çavuş
Müftizâde Abdulkadir Efendi
Şekerzâde Hasan Gazi Efendi
Mucukzâde Ahmet Efendi
Çomuzâde Hacı Mehmet Efendi
Memiş Beyzâde Hüseyin Efendi
Fethullah Oğlu Hacı Mustafa Efendi
Emir Musaoğullarından İsmail
Koca Memikoğullarından Mehmet Efendi
Zontuloğullarından Osman
Hacı Dervişoğullarından Mustafa Tahir Efendi
Kevakipzâde Yusuf Efendi
Molla Seydioğullarından Mehmet Efendi
Kabasakal Oğullarından Hacı Ali
Emirzâde Hacı Tayyar Efendi
Sadıkoğullarından Mehmet
Köndeloğullarından Ali
Ormancıoğullarından Salih
Kubatoğullarından Hacı Bekir
Nacar Mustafa Oğlu Hüseyin
Hatipoğullarından Mehmet
Çomuoğullarından Hacı Mehmet Efendi
Boynueğrizâde Mehmet
Kasapbaşıoğlu Uğur
Millioğlu Mustafa
